Flanelowi pogromcy metalu

Nie raz już o tym pisałem, ale powtórzę – gdy na początku lat 90. metalową scenę zalał grunge nie płakałem z tego powodu. Scena się zmieniał i było to nie do uniknięcia, a chłopacy we flanelowych koszulach i porozciąganych swetrach przecież nie uderzyli w scenę death metalową, ale bardziej w metalowy mainstream, który wówczas w niewielkim stopniu mnie dotyczył.

Rzeczywiście w tamtym czasie rozpadło się kilka zespołów, które ceniłem, ale czy wpłynęła na to bezpośrednio eksplozja grunge’u, czy także inne zjawiska na scenie? Na pewno nowy trend uderzył w pudel metalowe zespoły, które z roku na roku przestały sprzedawać miliony płyt i albo padły, albo musiały się przenieść ze swoimi koncertami ze stadionów do klubów. Tyle, że mnie takie zespoły wówczas zupełnie nie interesowały więc snu z powiek mi to nie spędzało.
W muzyce określonej jako grunge słyszałem niesamowitą świeżość, polot i szczerość. Podobało mi się, że goście wychodzą na sceną w ciuchach z lumpeksu, a muzycznie czerpią ze szlachetnych wzorców rocka lat 60. czy punka. Było w tym coś ujmującego – gwiazda rocka przestała przypominać „człowieka z UFO”, ale kumpla z sąsiedztwa.
Jeszcze w podstawówce pokochałem Alice in Chains i Nirvanę. Pearl Jam trochę mniej – choć w jedne wakacje, gdy pracowałem w szklarni poznałem dziewczynę, która była mocno zakręcona na punkcie tego zespołu i udzieliła mi swojej pasji na tyle, że słuchałem ich aż do płyty „No Code”. Później nawet przez kilka miesięcy pisaliśmy do siebie listy. Serio, na papierze – takie, które zanosiło się na pocztę. (Tzn. listy pisałem z tą dziewczyną, a nie z Pearl Jam)

Nie mogłem natomiast przez długie lata przekonać się do Soundgarden – mój kolega bardzo ich lubił i nawet kupiłem mu na urodziny „Badmotorfinger”, ale sam nie mogłem się do niej w pełni przekonać. Gdy wyszła płyta „Superunknown” a w radiu zaczęto kompulsywnie puszczać „Black Hole Sun” niemal ich znienawidziłem. Słyszałem początek tego kawałka i zbierało mi się na wymioty. Paradoksalnie pierwszą płytą Soundgarden, która mi się spodobała była „Down on the Upside”, nagrana już w czasach gdy zespół najlepsze lata miał za sobą, a grunge’owy trend przygasał. Po latach wróciłem i nie tylko doceniłem wczesne płyty Soundgarden, ale także solową twórczość Chrisa Cornella. „Superunknown” jednak do tej pory serca mi nie skradła i obawiam się, że tak może pozostać.

 Prawdziwą miłość do grunge zawdzięczam jednak nie fance Pearl Jam, ale koledze ze szkolnej ławki, który był w tej muzyce rozkochany i czerpał z niej nieco głębiej. To właśnie w ogólniaku dzięki niemu poznałem takie zespoły jak: Temple Of The Dog, Green River, Mudhoney czy Mother Love Bone. Pożyczył mi też książkę (nie pamiętam co to było), w której przeczytałem o tym jak się ta scena narodziła i jakie zespoły ją kształtowały i inspirowały. Słuchając namiętnie radia WAWA poznałem sporo zespołów, które pod grunge były często na siłę podciągane: Stone Temple Pilots , Blind Melon, Screaming Trees, The Smashing Pumpkins, Mad Season, Silverchair, Candlebox. Ba, początkowo jako o muzyce grunge myślałem też o Faith No More, Tool, czy Jane’s Addiction. No i oczywiście o polskiej odpowiedzi na grunge – Hey. „Fire” w chwili premiery słuchałem z wypiekami na twarzy.

Po latach poznałem też zespoły, któremu ten „gatunek” wiele zawdzięczał, a więc Melivins, Tad czy Pixies ( i oczywiście „ojca chrzestnego grunge” Neila Younga). Nie przypadkowo „gatunek” napisałem w cudzysłowie – w rzeczywistości to marketingowe określenie dotyczące sceny z Seattle, w które wpisywało się wiele zespołów, często muzycznie nie mających z sobą wiele wspólnego.

Po latach przecierałem oczy czytając magazyny takie jak „Heavy Metal Pages”, w których lżono na grunge, wskazując go jako źródło nieszczęść dla metalowej sceny. Kolega, który w latach 90. miał antenę satelitarną potwierdza, że rzeczywiście w tamtym czasie grunge wyparł z MTV jego ukochany metal i dlatego programowo nienawidził tych zespołów. Ja w tamtym czasie byłem praktycznie odcięty od medialnej rzeczywistości, muzykę czerpałem z kaset, a wiedzę o niej z polskich magazynów muzycznych. Grunge w ogóle nie przeszkadzał mi w poznawaniu kolejnych metalowych zespołów, tym bardziej że w Polsce równolegle do mody na grunge mieliśmy eksplozję popularności death metalu, czy za chwilę metalowych hybryd z harcorem czy hip-hopem.

Trendy na scenie pojawiały się i przemijały – w różnym czasie było mi bliżej do różnych podgatunków metalu, czy nazwijmy to muzyki „okołometalowej”. Bo jako nastolatek w pierwszej połowie lat 90. o muzyce grunge myślałem jak o kolejnym podgatunku metalu. Jedne zespoły utwierdzały mnie w tym bardziej (Alice in Chains), inne mniej (Pear Jam), ale mimo wszystko dla mnie to był metal – tak jakbym wszystko czego zaczynałem słuchać musiało się w metal przemieniać.

 Zacząłem się dystansować od grunge po śmierci Kurta Cobaina. Oczywiście to dziś wydaje się głupie, tym bardziej w kontekście olbrzymiej popularności jaką Nirvana zdobyła już po wydaniu płyty „Nevermind”. Jednak po samobójstwie Cobaina stało się coś co mnie odepchnęło – na co drugim plecaku pojawiły się naszywki albo napisy w stylu: „I Hate Myself and I Want to Die”. Grunge, który wcześniej zdawał mi się czymś szczerym, naturalnym i bezpretensjonalnym stał się modą wykraczającą poza samą muzyką. Postawą reprezentowaną przez nastolatków poszukujących w sobie czegoś wyjątkowego. Nie miałem zamiaru się z tym utożsamiać i w efekcie żaden zespół z tego „gatunku” na moim licealnym plecaku nigdy się nie pojawił.

Muzyka jednak pozostała już na zawsze. Po dwudziestu latach wciąż wracam to tych wówczas modnych zespołów, a dziś postrzeganych przez nastolatków pewnie tak jak my postrzegaliśmy The Doors, Janis Joplin czy Jimiego Hendrixa.